Demping buizenversterkers

[mmuetst]

Heb een technische vraag. De dempingsfactor mag redelijk zijn bij een waarde van 20 (zie de wiki: https://en.wikipedia.org/wiki/Damping_factor). Mijn vraag gaat over buizenversterkers met een uitgangstransformator. Bij een inwendige weerstand van 0.4 ohm heb je in principe een dempingsfactor van 20 bij 8 ohm (dit is natuurlijk theorie). Maar hoe zit het met negatieve terugkoppeling? Heeft  dit invloed op de dempingsfactor? En wat heeft de uitganstransformator voor invloed op de dempingsfactor?
Wordt de dempingsfactor ook beïnvloed door bijvoorbeeld de verschillende aansluitpunten op de uitgangstransformator, 4 ohm en 8 ohm?

[dekkersj]

Ja, feedback heeft invloed op de typische eigenschappen daar waar het wordt toegepast. Parallel-aankoppeling betekent verlaging van de weerstand en serie-aankoppeling is een verhoging.

Als een "overall" terugkoppeling wordt toegepast, dwz typisch voor het geval van een audioversterker: serie aan de ingang en parallel aan de uitgang. De feedbackweerstand gaat letterlijk parallel aan de uitgang terug naar de ingang waar de andere poot van de weerstand in serie met het ingangssignaal wordt aangesloten. In serie is dus in serie met een actief element. Dit verlaagt de uitgangsweerstand en verhoogt de ingangsweerstand. De lusversterking moet dan wel negatief zijn. De verlaging aan de uitgang wordt dan een factor (1 - Ar), waarbij Ar de lusversterking is.

Een kathode/emitter/source weerstand toevoegen is ook terugkoppeling, en is gezien vanuit de ingang en uitgang serieel aan de ingang en serieel aan de uitgang. De ingang is dan de basis/rooster/gate en de uitgang is dan de collector/anode/drain waarbij de weerstand aan de derde poot zit. De voeding wordt gezien als kortsluiting. De tegenkoppeling verhoogt dan zowel de in- als uitgangsweerstand.

Groet,
Jacco

[mmuetst]

Bedankt voor je uitleg Jacco, wat is lastig vind in de uitgangstransformator in het schema van de buizenversterker. In mijn 300B versterker “ziet” de luidspreker alleen de wikkelingen aan de secundaire kant van de transformator (zie mijn prachtige schema  ). Dus door die transformator kan ik het moeilijk bevatten. Zou eigenlijk een uitleg op internet met wat verhelderende plaatjes.

[dekkersj]

Een transormator transformeert vermogen, dwz het geleverde vermogen aan de uitgang wordt er aan de ingang ook ingestopt. Wordt door de voorgaande trap geleverd, even kort door de bocht. En een rendement van 100% aangenomen, even voor het gemak.

Daarbij volgt de spanning de wikkelverhouding, de stroom omgekeerd de wikkelverhouding en de weesstand gaat kwadratisch. De hoge anodeweerstand van de eindbuis wordt naar beneden getransformeerd om zo geschikt te worden voor aansturingen van lage impedantieniveau's.

In werkelijkheid is het een stelsel gekoppelde spoelen met een serieweerstand en parasitaire capaciteiten. Dan wordt het al gauw voer voor een simulator 

Overall feedback toepassen met een trafo in de lus is ook voer voor simulators, de fasedraaiingen zitten dan ook in de lus en kunnen vervelende verrassingen geven. (maar wel machtig mooi om te engineeren)

Groet,
Jacco

[mmuetst]

Het blijf lastig voor mij om te begrijpen Jacco maar dat komt omdat ik niet in de juiste richting zit te denken. Ik zie een wikkeling van de secundaire zijde van de transformator t.o.v. de luidspreker.

[dekkersj]

En die secundaire wikkeling ziet de primaire wikkeling met een verhouding, die verhouding is de wikkelverhouding. En de primaire wikkeling ziet de inwendige weerstand van de buis en het kathodecircuit.

Groet,
Jacco

[dekkersj]

Dit zou bv een geschikte kunnen zijn voor een 300B. Ik heb er geen aandelen oid, hoor. Maar mooie trafo, 19hz - 85 kHz en verder mooi gespecificeerd.

Vanuit de buis geredeneerd ziet de buis dus 8 ohm * (turns ratio)^2 = 8*20.1^2 = 3232 ohm aan AC weerstand. Plus nog wat DC weerstand, even verwaarloosd voor het gemak. Omgekeerd kun je dus ook uitrekenen als je de weerstand aan primaire zijde weet.

Groet,
Jacco

[mmuetst]

En die secundaire wikkeling ziet de primaire wikkeling met een verhouding, die verhouding is de wikkelverhouding. En de primaire wikkeling ziet de inwendige weerstand van de buis en het kathodecircuit.

Groet,
Jacco

Blijft lastig Jacco, maar dankt voor je uitleg poging. Maar andere vraag, kun je de dempingsfactor berekenen van een buizenversterker met een UGT? Of is dat lastig?
En heeft het type buis nog invloed? Wordt je dempingsfactor anders als je ipv EL34, KT88 buizen in je versterker stopt?

[Be Tweeter]

Mijn twee centen als mede niet-alles-snapper:
Je moet de impedanties niet zien als iets in de transformator maar aan weerszijden ervan, op elkaar aangepast door de transformator (in het door Jacco uitgelegde kwadraat van de wikkelverhouding). De optimale vermogensomzetting is wanneer de belastingsimpedantie gelijk is aan de buisimpedantie; het in de buis gedissipeerde vermogen is dan gelijk aan dat in de belastings'weerstand'. Afwijkingen ervan zorgen voor een lager nuttig vermogen. Een buis met een andere inwendige weerstand vereist dus inderdaad een andere wikkelverhouding om op de betreffende luidspreker te worden aangesloten.
Een onrustige impedantiekarakteristiek van een luidspreker zorgt derhalve ook voor misaanpassing en een suboptimale vermogensafgifte bij bepaalde frequenties.

[dekkersj]

Dat berekenen lukt wel, hangt af van de buis die je gebruikt, de topologie en de instelling ervan.

Groet,
Jacco

[mmuetst]

Dat berekenen lukt wel, hangt af van de buis die je gebruikt, de topologie en de instelling ervan.

Groet,
Jacco

Ik weet niet hoe mijn Prima Luna qua schema eruit ziet. Het is een ultra lineaire schakeling. Ik heb mijzelf getrakteerd op een setje KT88 buizen die ik ga plaatsen ipv de EL34’s die er nu in zitten. Wil kijken wat het verschil gaat brengen.
Prima Luna heeft netjes een manual hoe e.a. moet doen:
https://www.primaluna-usa.com/autobias-adjustment
Ben benieuwd of het laag beter is met deze buizen t.o.v. de EL34 buizen.
Heb altijd het idee dat de Heart Beat UGT’s van betere kwaliteit zijn dan de Prima Luna UGT’s.

[dekkersj]

En je wil die Prima Luna uitgangstrafo blijven gebruiken?

Groet,
Jacco

[mmuetst]

En je wil die Prima Luna uitgangstrafo blijven gebruiken?

Groet,
Jacco

yep deze versterker kan tot en met de KT120 gebruiken.

[dekkersj]

Okay, veel plezier. Misschien dat het schema hier op lijkt:



Wordt op het web ook wel een "beginners amp" genoemd door sommigen, heeft inderdaad weinig om het lijf. Maar misschien is het wel een heel ander schema, hoewel ik verwacht dat het er niet ver vandaan zal zijn.

Misschien eens doorsparen en gaan voor een special uitgangstrafo van ome Menno. Met een mooie super triode kathode aftakking op de trafo en die dan overall tegenkoppelen om serieuze versterkerspecificaties te krijgen.

Groet,
Jacco

[mmuetst]

Basis zou heel goed hetzelfde kunnen zijn. De Prima Luna heeft wel een schakeling om de bias automatisch te regelen (die zie ik hier niet terug). De kwaliteit van de UGT’s bepaald best veel.
Deze versterker waar ik de bias had afgeregeld Cayin A88T was toch een stuk zwaarder dan mijn Prima Luna door voornamelijk het gewicht van de UGT’s

De versterker weegt 25Kg t.o.v. De 17 Kg van de Prima Luna. De eigenaar was blij dat mijn mancave op de begane grond is.