Auteur Topic: Digitale filters  (gelezen 10999 keer)

Focal

  • Trade Count: (0)
  • Sr. Member
  • ****
  • Berichten: 496
Digitale filters
« Gepost op: 08 januari 2019, 20:21:20 »
Hallo!



Ik heb diverse vragen over digitale filters die bijvoorbeeld in dac’s en streamers gebruikt worden. Zo ook in mijn Auralic streamer.
Er staat wel een soort van uitleg bij wat het filter doet en voor welke muziek deze het beste past... maar ècht wijs word ik er nog niet uit.

Kan iemand mij de volgende zaken uitleggen?
Dit staat er bijvoorbeeld bij een filterinstelling.

-DYNAMIC: exhibits a gentler roll-off curve of frequencies; it maintains great inband, stop-band performance while trades off small attenuation at treble. DYNAMIC is best for the playback of light jazz, chamber music and piano solo.


Door Google vertaald staat er:
-vertoont een zachtere roll-off curve van frequenties; het onderhoudt geweldige inband-, stop-band-prestaties terwijl kleine verzwakking in hoge tonen wordt uitgeschakeld. DYNAMIC is het beste voor het afspelen van lichte jazz, kamermuziek en piano solo.

(Geen beste vertaling. Ahum)


Nu vraag ik mij o.a het volgende af.
-Wat os nou een ‘roll-off curve’ ?
-Wat is nou precies een ‘inband/stopband performance?
-Hoezo is er een verzwakking in de hoge tonen afgezwakt?? Dus een rijkere hoge tonen? Dan wat??
-Hoezo is deze setting dan beter geschikt voor lichte Jazz, piano??

Maar wellicht geeft Auralic te weinig info om hier een goede uitspraak over te doen hoor!

Iemand een idee hierover?
Alvast dank!



Met vriendelijke groet,

dekkersj

  • Global Moderator
  • Trade Count: (0)
  • Hero Member
  • *****
  • Berichten: 16.159
  • Hop doet leven!
    • amorgignitamorem.nl
Re: Digitale filters
« Reactie #1 Gepost op: 08 januari 2019, 21:10:14 »
Dit is heavy stuph man!

Het gaat over de manier van interpolatie die door de DAC gehanteerd wordt. Daar zijn verschillende manieren voor, zo ook wel of niet oversamplen. Dat heeft er mee te maken.

Het is ook iets voor puristen zonder dat het waarschijnlijk ook daadwerkelijk gehoord kan worden, dat maakt het meer voor de fijnproever dan wat anders. Waarbij ik er vanuit ga dat er verder niks met het geluid gebeurt, geen extra filtering. Normaliter heb je grofweg 4 smaken:
  • heftige filtering waarbij de in-band performance haast recht is, met kans op wat rimpeling in de amplitudekarakteristiek (en dus pre- en post echo's)
  • halfband filtering die zich kenmerkt door een kleine afval in het hoog (niet te horen verder)
  • een minimalisatie van de rimpeling in de doorlaatband (=> minime pre- en post echo's)
  • eliminatie van de pre echos en het toestaan van de post echos, dit omdat post echo's worden gemaskeerd

Rimpeling in amplitudekarakteristiek levert de echo's (is een Fourier-paar). Dit zijn replica's van het echte signaal en kunnen voortijdig komen (pre echos) en kunnen erachteraan sjokken (post echos). Bij mijn weten zijn ze bij een goed ontwerp sowieso onhoorbaar, vandaar dat het een puristen-dingetje is.

Helemaal extreem is het achterwege laten van de oversampling, je krijgt dan een NOS karakteristiek. Dat is in feite de good-old Sinc-interpolatie. Die heeft post- en pre echos precies daar waar de bijdrage 0 nul ervan nul is in het tijddomein, dus die hebben dat niet. Een heel lichte afval in het hoog, volgens mij ook niet hoorbaar verder. Dit in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, maar ja. Dat is audio, dat hoort er nu eenmaal bij.

DSD (sacd) zou dit "probleem" niet hebben, vandaar dat men dit ooit is gaan aanhangen. Maar of het echt daadwerkelijk hoorbaar is? Wat mij betreft niet. Het is toch een beetje een puristen-ding.

Enfin, lekker uitproberen en wie weet werkt het voor jou in een bepaalde setting juist wel. Lekker laten zo dan.

Groet,
Jacco

Focal

  • Trade Count: (0)
  • Sr. Member
  • ****
  • Berichten: 496
Re: Digitale filters
« Reactie #2 Gepost op: 08 januari 2019, 21:32:13 »
Dit is heavy stuph man!

Het gaat over de manier van interpolatie die door de DAC gehanteerd wordt. Daar zijn verschillende manieren voor, zo ook wel of niet oversamplen. Dat heeft er mee te maken.

Het is ook iets voor puristen zonder dat het waarschijnlijk ook daadwerkelijk gehoord kan worden, dat maakt het meer voor de fijnproever dan wat anders. Waarbij ik er vanuit ga dat er verder niks met het geluid gebeurt, geen extra filtering. Normaliter heb je grofweg 4 smaken:
  • heftige filtering waarbij de in-band performance haast recht is, met kans op wat rimpeling in de amplitudekarakteristiek (en dus pre- en post echo's)
  • halfband filtering die zich kenmerkt door een kleine afval in het hoog (niet te horen verder)
  • een minimalisatie van de rimpeling in de doorlaatband (=> minime pre- en post echo's)
  • eliminatie van de pre echos en het toestaan van de post echos, dit omdat post echo's worden gemaskeerd

Rimpeling in amplitudekarakteristiek levert de echo's (is een Fourier-paar). Dit zijn replica's van het echte signaal en kunnen voortijdig komen (pre echos) en kunnen erachteraan sjokken (post echos). Bij mijn weten zijn ze bij een goed ontwerp sowieso onhoorbaar, vandaar dat het een puristen-dingetje is.

Helemaal extreem is het achterwege laten van de oversampling, je krijgt dan een NOS karakteristiek. Dat is in feite de good-old Sinc-interpolatie. Die heeft post- en pre echos precies daar waar de bijdrage 0 nul ervan nul is in het tijddomein, dus die hebben dat niet. Een heel lichte afval in het hoog, volgens mij ook niet hoorbaar verder. Dit in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, maar ja. Dat is audio, dat hoort er nu eenmaal bij.

DSD (sacd) zou dit "probleem" niet hebben, vandaar dat men dit ooit is gaan aanhangen. Maar of het echt daadwerkelijk hoorbaar is? Wat mij betreft niet. Het is toch een beetje een puristen-ding.

Enfin, lekker uitproberen en wie weet werkt het voor jou in een bepaalde setting juist wel. Lekker laten zo dan.

Groet,
Jacco
Jacco! Thanks voor je uitgebreide reactie!

Helaas is het voor mij nog niet veel duidelijker geworden

Wat is bijvoorbeeld een interpolatie van een dac?
Of wat is nou een ‘in-band die haast recht is?
Of ‘ rimpeling in de amplitude karakteristieken in echo’s’ ??
Of wat zijn ‘post/pre-echo’s?

Ik kan me er iets bij voorstellen maar ik weet niet hoe ik dit exact moeten zien??

Wel snap ik dat het echt een puristen ding is
Mijn Auralic heeft eigenlijk vier verschillende filters settings, waarbij ze eigenlijk allemaal wel te onderscheiden zijn. Zij het nihil.

Maar goed.. misschien zijn mijn vragen zomaar niet even te beantwoorden en behoeven ze ontzettend veel gedetailleerde uitleg.

dekkersj

  • Global Moderator
  • Trade Count: (0)
  • Hero Member
  • *****
  • Berichten: 16.159
  • Hop doet leven!
    • amorgignitamorem.nl
Re: Digitale filters
« Reactie #3 Gepost op: 08 januari 2019, 21:51:19 »
Het begin is er  ;)

Een DAC zet de digitale waarden om in een vloeiend analoog geluid. Maar dat is niet voor de hand liggend, want hoe ga je van getallen naar een tijddomein signaal?

In het kort wordt er gewerkt met Sinc signalen, dat zijn een soort sinussen maar dan van een gekke vorm. Zie:


Deze Sinc heeft amplitude 1 en start in dit geval op tijdstip t = 0. Dit is natuurlijk nog geen piano! Daar zijn een heleboel van die Sinc pulsen voor nodig en die hebben dan de weegfactor (=amplitude) van het getalletje dat door het digitale getal gegeven wordt. Dat is normaliter een getal tussen de 1 ... -1. Met een resolutie van x-aantal bits.

Die Sinc pulsen zitten elkaar overigens niet in de weg. Dat is het briljante ervan, daar waar de ene Sinc zijn bijdagre levert, zwijgen alle andere omdat ze daar door een nulpunt gaan. Ze zijn er dus wel, maar hebben geen effectieve bijdrage. Dus overal daar waar bovenstaande swingende puls door y = 0 gaat, heeft een andere swingende Sinc puls zijn hoogtepunt.

Dit proces gaat heul erg snel, met de sampletijd om precies te zijn. Welnu, alle bijdrages bij elkaar opgeteld als functie van de tijd geeft het tijddomeinsignaal. En zo gaat met van getallenreeks naar tijd-continu analoog signaal.

Dit is theorie, en die theorie voorspelt ook dat als je dat doet zonder oversampling, je een lichte roll-off krijgt in het hoog. Een NOS dac dus. Daar heb je dus ook geen digitaal filter voor nodig. Wil je die afval in het hoog niet, ga je oversamplen. Dan gaat de samplefrequentie omhoog, en moet je de missende tussenliggende getallen erbij verzinnen. In feite een onbegonnen zaak, want je kunt geen informatie toevoegen. Je kunt niet uit het niets toch iets tevoorschijn toveren. Dat wat je erbij verzint, doet er dan ook niet toe. Je kunt nullen toevoegen of bijvoorbeeld je laatste waarde herhalen.

Stel je gaat 8x oversamplen, dan gaat je samplefrequentie van 44k1 naar 8*44k1. Je hebt dus in feite 7*44k1 aan samples tekort en die worden of door nullen aan te vullen of door waarden te herhalen gewoon gesteld. Je gaat immers alles boven de originele samplefrequentie, 44k1 in het voorbeeld, wegfilteren (dus de fake informatievoorziening die die 7*44k1 erbij werd verzonnen, gaat verloren). En dat is het digitale filter waar de oorspronkelijke vraag over ging. Daar zijn allerlei verschillende smaken in te vinden, voor ieder wat wils. En dat zorgt voor de verschillende opties.

Groet,
Jacco

dekkersj

  • Global Moderator
  • Trade Count: (0)
  • Hero Member
  • *****
  • Berichten: 16.159
  • Hop doet leven!
    • amorgignitamorem.nl
Re: Digitale filters
« Reactie #4 Gepost op: 08 januari 2019, 22:16:21 »
Dan een voorbeeld van een filter waarbij er een sinus achtige rimpeling te zien is in de doorlaatband:



Ik hoop dat je de rimpeling kunt zien. Dat is het gevolg van een keuze voor een bepaald filter en is hier wel heul erg nadrukkelijk aanwezig. In goed ontworpen DAC's kun je die rimpeling op deze schaal niet zien. Maar voor het voorbeeld is het wel illustratief.

Die sinus vorm in het frequentiedomein geeft echo's in het tijddomein, dat is Fourier theorie en is best zware wiskunde. Voor nu mag je dat aannemen  ;)

Het is als een soort doordrukking wat je vroeger op cassettetapes of reel to reel tapes had. Een fractie voor het echte signaal kon je in de verte dat signaal al horen. Een pre echo.

Groet,
Jacco

Focal

  • Trade Count: (0)
  • Sr. Member
  • ****
  • Berichten: 496
Re: Digitale filters
« Reactie #5 Gepost op: 09 januari 2019, 19:53:28 »
Het begin is er  ;)

Een DAC zet de digitale waarden om in een vloeiend analoog geluid. Maar dat is niet voor de hand liggend, want hoe ga je van getallen naar een tijddomein signaal?

In het kort wordt er gewerkt met Sinc signalen, dat zijn een soort sinussen maar dan van een gekke vorm. Zie:


Deze Sinc heeft amplitude 1 en start in dit geval op tijdstip t = 0. Dit is natuurlijk nog geen piano! Daar zijn een heleboel van die Sinc pulsen voor nodig en die hebben dan de weegfactor (=amplitude) van het getalletje dat door het digitale getal gegeven wordt. Dat is normaliter een getal tussen de 1 ... -1. Met een resolutie van x-aantal bits.

Ik neem dan aan dat die ‘amplitude 1’  ..één db amplitude heeft?
En die golven voor en na die amplitude piek, is dat dan de ‘post/pre-ringing??  Of is dat toch weer geheel iets anders?

Het is toch echt lastig voor me zo.  Is lastige materie als je er op een punt gewoon induikt. Althans, dat gevoel heb ik zo.
Weet ook niet precies hoe je dan van nullen & éénen naar een bepaald analoog signaal gaat?  Wat een dac van een bepaald groepje data maakt bijvoorbeeld?  Waarom “klopt dat niet exact” en waarom zijn er dan filters nodig?





Dit is theorie, en die theorie voorspelt ook dat als je dat doet zonder oversampling, je een lichte roll-off krijgt in het hoog. Een NOS dac dus. Daar heb je dus ook geen digitaal filter voor nodig. Wil je die afval in het hoog niet, ga je oversamplen. Dan gaat de samplefrequentie omhoog, en moet je de missende tussenliggende getallen erbij verzinnen. In feite een onbegonnen zaak, want je kunt geen informatie toevoegen. Je kunt niet uit het niets toch iets tevoorschijn toveren. Dat wat je erbij verzint, doet er dan ook niet toe. Je kunt nullen toevoegen of bijvoorbeeld je laatste waarde herhalen.

Een lichte ‘roll off’ betekend dus een lichte afzwakking van het hoog neem ik aan? Maar idealiter wil je dit niet en word er ge-upsampeld om deze lijn recht te houden.
Maar hoezo is er dan een afzwakking van bv een 44.1/16 signaal die ook met diezelfde sample-rate  word afgespeeld?
Of begrijp ik iets verkeerd?  Ik speel bv veel 44.1/16 af en dat word níet ge-upsampeld, maar zonder filter klinkt dit weer niet lekker.

Maar er word toch niets ‘bij-verzonnen’?? ..dezelfde sample’tjes worden toch vaker weergegeven? Of was het dat er software-matig zaken werden opgevuld? Dus dat de meest logische vorm v/d sinus ‘erbij werd bedacht’ door algoritmen

Focal

  • Trade Count: (0)
  • Sr. Member
  • ****
  • Berichten: 496
Re: Digitale filters
« Reactie #6 Gepost op: 09 januari 2019, 20:08:45 »
Dan een voorbeeld van een filter waarbij er een sinus achtige rimpeling te zien is in de doorlaatband:



Ik hoop dat je de rimpeling kunt zien. Dat is het gevolg van een keuze voor een bepaald filter en is hier wel heul erg nadrukkelijk aanwezig. In goed ontworpen DAC's kun je die rimpeling op deze schaal niet zien. Maar voor het voorbeeld is het wel illustratief.

Ja die kleine rimpels bovenin. Maar dit is dus een klein deel analoog signaal? Wat dus vooraf gaat aan het eigenlijke signaal?
Wel apart! ‘Vooraf’
Maar zijn deze rimpels dan wel hoorbaar?? Krijg het idee dat deze waanzinnig zacht gaan.

Maar, wat ik o.a ook niet goed begrijp is dat ik begrepen heb dat digitale filters beslist géén toonregeling is, wat bijvoorbeeld beschreven stond in m’n voormalig Cambridge Audio dac.  Máár!.. je dit wel  als zodanig ervaart.
Zo heeft m’n Auralic ook een filter “Smooth” welke (naar eigen zeggen van CEO Auralic) bedoelt is om slechtere opnamen wat op te vijzelen.  Wat er klankmatig op neer komt dat het laag en hoog wat meer aanwezig is. Maar, minimaal.
Is zoiets dan enkel te regelen qua filter, of word er toch nog meer gedaan??
Dus.. hoe word er door filters de gehoormatige klankbalans aangepast? Als je begrijpt wat ik bedoel.

dekkersj

  • Global Moderator
  • Trade Count: (0)
  • Hero Member
  • *****
  • Berichten: 16.159
  • Hop doet leven!
    • amorgignitamorem.nl
Re: Digitale filters
« Reactie #7 Gepost op: 09 januari 2019, 20:34:10 »
Het begin is er  ;)

Een DAC zet de digitale waarden om in een vloeiend analoog geluid. Maar dat is niet voor de hand liggend, want hoe ga je van getallen naar een tijddomein signaal?

In het kort wordt er gewerkt met Sinc signalen, dat zijn een soort sinussen maar dan van een gekke vorm. Zie:


Deze Sinc heeft amplitude 1 en start in dit geval op tijdstip t = 0. Dit is natuurlijk nog geen piano! Daar zijn een heleboel van die Sinc pulsen voor nodig en die hebben dan de weegfactor (=amplitude) van het getalletje dat door het digitale getal gegeven wordt. Dat is normaliter een getal tussen de 1 ... -1. Met een resolutie van x-aantal bits.

Ik neem dan aan dat die ‘amplitude 1’  ..één db amplitude heeft?
Nee, gewoon 1. Als grootheid. De dB is een verhoudingsgetal en zou in dit geval 0 dBFS zijn.

En die golven voor en na die amplitude piek, is dat dan de ‘post/pre-ringing??  Of is dat toch weer geheel iets anders?
Ja, die horen er gewoon bij. Het is een oneindig signaal dat begint bij t = -oneindig (nou ja, uit de vergelijkingen van Maxwell blijkt dat het licht ooit aangedaan moet zijn (div B-veld = 0) dus fysiek kan het niet...) en stopt als onze zon al lang en breed is uitgedoofd. Enfin, je begrijpt me wel.

Dat is dus niet de ringing ivm de echo's. Die komen van de schommeling in de amplitudekarakteristiek van de frequency response (zie Fourier).

Het is toch echt lastig voor me zo.  Is lastige materie als je er op een punt gewoon induikt. Althans, dat gevoel heb ik zo.
Ja, allicht! Het gaat om inzichten die beginnen bij Fourier, Nyquist en ten slotte via Shannon een climax bereiken. Ik verwacht ook niet dat iedereen het zomaar begrijpt.

Weet ook niet precies hoe je dan van nullen & éénen naar een bepaald analoog signaal gaat?  Wat een dac van een bepaald groepje data maakt bijvoorbeeld?  Waarom “klopt dat niet exact” en waarom zijn er dan filters nodig?
Het niet exact zijn is meer de praktische uitvoering. En het niet beschikbaar hebben van een oneindige tijdslijn, maar gelukkig kunnen de fouten klein genoeg gemaakt worden. De filters verzorgen de interpolatie en het verwijderen van de info die niet relevant is.

Dit is theorie, en die theorie voorspelt ook dat als je dat doet zonder oversampling, je een lichte roll-off krijgt in het hoog. Een NOS dac dus. Daar heb je dus ook geen digitaal filter voor nodig. Wil je die afval in het hoog niet, ga je oversamplen. Dan gaat de samplefrequentie omhoog, en moet je de missende tussenliggende getallen erbij verzinnen. In feite een onbegonnen zaak, want je kunt geen informatie toevoegen. Je kunt niet uit het niets toch iets tevoorschijn toveren. Dat wat je erbij verzint, doet er dan ook niet toe. Je kunt nullen toevoegen of bijvoorbeeld je laatste waarde herhalen.

Een lichte ‘roll off’ betekend dus een lichte afzwakking van het hoog neem ik aan?
Ja, klopt.

Maar idealiter wil je dit niet en word er ge-upsampeld om deze lijn recht te houden.
Maar hoezo is er dan een afzwakking van bv een 44.1/16 signaal die ook met diezelfde sample-rate  word afgespeeld?
Of begrijp ik iets verkeerd?  Ik speel bv veel 44.1/16 af en dat word níet ge-upsampeld, maar zonder filter klinkt dit weer niet lekker.
Over- en upsamplen is niet hetzelfde. Zonder oversampling zou het een NOS karakteristiek krijgen en dat is een nuldo-orde houd circuit overdracht, met de bekende Sinc-verzwakking. Door te oversamplen verander je in principe niets aan dat gegeven, behalve dan dat je de frequentie veel verder weg legt waar die Sinc verzwakking begint. Je hebt er dan binnen de hoorbare band geen last van.

Maar er word toch niets ‘bij-verzonnen’?? ..dezelfde sample’tjes worden toch vaker weergegeven?
Is ook een soort van verzinnen, bij gebrek aan beter. Een stotteraar voegt immers ook geen zinnige info toe als ie een deel van zijn woord herhaalt. (Ja, ik weet wat het is als stotteraar, vroeger ben ik dat ook geweest)

Of was het dat er software-matig zaken werden opgevuld? Dus dat de meest logische vorm v/d sinus ‘erbij werd bedacht’ door algoritmen
Er zit verder geen intelligentie bij het aanvullen van de waarden bij oversampling. Waar wel een vorm van slimheid in zit, is in het filter dat erbij komt kijken. Daar kun je dus wel allerlei eigenschappen "shapen". Dat is dus het proces waarbij de originele data aangevuld met de verzonnen data teruggebracht wordt naar de originele samplefrequentie.

Groet,
Jacco

Focal

  • Trade Count: (0)
  • Sr. Member
  • ****
  • Berichten: 496
Re: Digitale filters
« Reactie #8 Gepost op: 10 januari 2019, 12:45:21 »
Het begin is er  ;)

Een DAC zet de digitale waarden om in een vloeiend analoog geluid. Maar dat is niet voor de hand liggend, want hoe ga je van getallen naar een tijddomein signaal?

In het kort wordt er gewerkt met Sinc signalen, dat zijn een soort sinussen maar dan van een gekke vorm. Zie:


Deze Sinc heeft amplitude 1 en start in dit geval op tijdstip t = 0. Dit is natuurlijk nog geen piano! Daar zijn een heleboel van die Sinc pulsen voor nodig en die hebben dan de weegfactor (=amplitude) van het getalletje dat door het digitale getal gegeven wordt. Dat is normaliter een getal tussen de 1 ... -1. Met een resolutie van x-aantal bits.

Ik neem dan aan dat die ‘amplitude 1’  ..één db amplitude heeft?
Nee, gewoon 1. Als grootheid. De dB is een verhoudingsgetal en zou in dit geval 0 dBFS zijn.

En die golven voor en na die amplitude piek, is dat dan de ‘post/pre-ringing??  Of is dat toch weer geheel iets anders?
Ja, die horen er gewoon bij. Het is een oneindig signaal dat begint bij t = -oneindig (nou ja, uit de vergelijkingen van Maxwell blijkt dat het licht ooit aangedaan moet zijn (div B-veld = 0) dus fysiek kan het niet...) en stopt als onze zon al lang en breed is uitgedoofd. Enfin, je begrijpt me wel.

Dat is dus niet de ringing ivm de echo's. Die komen van de schommeling in de amplitudekarakteristiek van de frequency response (zie Fourier).

Het is toch echt lastig voor me zo.  Is lastige materie als je er op een punt gewoon induikt. Althans, dat gevoel heb ik zo.
Ja, allicht! Het gaat om inzichten die beginnen bij Fourier, Nyquist en ten slotte via Shannon een climax bereiken. Ik verwacht ook niet dat iedereen het zomaar begrijpt.

Weet ook niet precies hoe je dan van nullen & éénen naar een bepaald analoog signaal gaat?  Wat een dac van een bepaald groepje data maakt bijvoorbeeld?  Waarom “klopt dat niet exact” en waarom zijn er dan filters nodig?
Het niet exact zijn is meer de praktische uitvoering. En het niet beschikbaar hebben van een oneindige tijdslijn, maar gelukkig kunnen de fouten klein genoeg gemaakt worden. De filters verzorgen de interpolatie en het verwijderen van de info die niet relevant is.

Dit is theorie, en die theorie voorspelt ook dat als je dat doet zonder oversampling, je een lichte roll-off krijgt in het hoog. Een NOS dac dus. Daar heb je dus ook geen digitaal filter voor nodig. Wil je die afval in het hoog niet, ga je oversamplen. Dan gaat de samplefrequentie omhoog, en moet je de missende tussenliggende getallen erbij verzinnen. In feite een onbegonnen zaak, want je kunt geen informatie toevoegen. Je kunt niet uit het niets toch iets tevoorschijn toveren. Dat wat je erbij verzint, doet er dan ook niet toe. Je kunt nullen toevoegen of bijvoorbeeld je laatste waarde herhalen.

Een lichte ‘roll off’ betekend dus een lichte afzwakking van het hoog neem ik aan?
Ja, klopt.

Maar idealiter wil je dit niet en word er ge-upsampeld om deze lijn recht te houden.
Maar hoezo is er dan een afzwakking van bv een 44.1/16 signaal die ook met diezelfde sample-rate  word afgespeeld?
Of begrijp ik iets verkeerd?  Ik speel bv veel 44.1/16 af en dat word níet ge-upsampeld, maar zonder filter klinkt dit weer niet lekker.
Over- en upsamplen is niet hetzelfde. Zonder oversampling zou het een NOS karakteristiek krijgen en dat is een nuldo-orde houd circuit overdracht, met de bekende Sinc-verzwakking. Door te oversamplen verander je in principe niets aan dat gegeven, behalve dan dat je de frequentie veel verder weg legt waar die Sinc verzwakking begint. Je hebt er dan binnen de hoorbare band geen last van.

Maar er word toch niets ‘bij-verzonnen’?? ..dezelfde sample’tjes worden toch vaker weergegeven?
Is ook een soort van verzinnen, bij gebrek aan beter. Een stotteraar voegt immers ook geen zinnige info toe als ie een deel van zijn woord herhaalt. (Ja, ik weet wat het is als stotteraar, vroeger ben ik dat ook geweest)

Of was het dat er software-matig zaken werden opgevuld? Dus dat de meest logische vorm v/d sinus ‘erbij werd bedacht’ door algoritmen
Er zit verder geen intelligentie bij het aanvullen van de waarden bij oversampling. Waar wel een vorm van slimheid in zit, is in het filter dat erbij komt kijken. Daar kun je dus wel allerlei eigenschappen "shapen". Dat is dus het proces waarbij de originele data aangevuld met de verzonnen data teruggebracht wordt naar de originele samplefrequentie.

Groet,
Jacco
Jacco!  Dank voor je uitgebreide reactie(s) !

Dit zo lezende lijkt het mij beter dat ik ‘s bij het begin ga beginnen, en dus eerst ‘s ga kijken hoe van analoog signaal nou data word gemaakt door een ADC.  En hierbij ‘s ga opzoeken hoe dit nou gaat, en wat er qua “fouten” aan de hand is?
Wat op der manier is het denk ik makkelijker te begrijpen wat er nou gebeurd in dat proces en wat er misgaat.

Ik denk dat hier juist de filters voor gebouwd zijn omdat er bij deze omzettingen diverse dingen fout gaan.