Sinds een maandje gebruik ik een set Neumann KH 120 monitors. Deze monitors heb ik sindsdien veelvuldig gebruikt. In deze recentie ga ik wat verder in op mijn bevindingen.
Algemeen De Neumann KH 120 is een actieve studiomonitor. Het is de opvolger van de Klein + Hummel O110. De KH 120 is zowel te verkrijgen met als zonder digitale ingang (interne D/A converter). Het gaat hier om de KH 120A. De versie zonder digitale ingang. Zowel Neumann (beter bekend van microfoons) als Klein + Hummel (bekend van hun studio monitors) zijn elite merken die tegenwoordig onderdeel zijn van de Sennheiser group. Klein + Hummel is in 2005 overgenomen, maar Sennheiser heeft er pas vanaf de huidige monitors voor gekozen om ze uit te brengen onder de ‘Neumann’ merknaam.
Naast de KH120, zijn de KH310 en de KH 420 te koop in het huidige assortiment. De Kh310 is een gesloten 3-weg nearfield en de KH 420 is een gepoorte 3-weg midfield. De huidige Neumann modellen zijn wat goedkoper dan hun K+H voorgangers. Een set KH 120's is momenteel voor € 1.210,- nieuw aan te schaffen.
Functioneel De KH 120, waar in deze recensie op ongezoomd wordt is de kleinste uit de lijn. Het betreft een 2-weg nearfield monitor in een relatief kleine behuizing van (H/B/D); 27,7cm / 18,2cm / 22cm. De behuizing heeft, zoals te zien is op de bovenstaande afbeelding, 2 bas-poorten onderaan de voorkant. Eén monitor weegt 6,4kg en lijkt daarmee wat zwaar voor z’n formaat.
Het geheel ziet er degelijk uit. Van andere gebrikers heb ik wel begrepen dat de laklaag dunner is dan zoals we gewend waren op voorgaande K+H O110. Heirdoor schijnen sneller beschadigingen te ontstaan. Zelf heb ik hier nog geen ervaring mee, maar ik ben dan ook niet zo nieuwsgierig dat ik het doelbewust heb uitgeprobeerd. Het verbaasde me ook toen ik het hoorde. Het geheel ziet er namelijk heel degelijk uit en zo voelt de metalen kast ook. De drivers zijn beschermd met een metalen grill.
De gepoorte kast faciliteert een 2-weg bezetting bestaat uiteen 5¾” conus voor de mid/lage tonen. En een titanium/fabric dome tweeter voor de hoge tonen. Dit is dezelfde tweeter als gebruikt is in zowel de KH 310 als KH 420. De conus deelt de KH 120 niet met z'n grote broers. Die gebruiken beide een 3" soft-dome midrange voor reproductie van het middengebied.
Geluid Ik heb de KH 120's in meerdere ruimtes beluisterd en aangestuurd met zowel een Benchmark DAC1 HDR als een EMU 0204 USB (simpele usb gevoede DAC) met muziek uit verschillende genres. De KH 120 klinkt zonder twijfel gebalanceerd en duidelijk. Ondanks dat de Kh 120 volledig recht is in een dode ruimte, is er een lichte nadruk op de hogere tonen die mij opvalt. Ook valt op dat de laagweergave erg afhankelijk is van hoe je ze plaatst. Ik heb ze in 4 verschillende ruimtes/opstellingen gebruikt en de verschillen waren vooral in het laag heel duidelijk. In sommige situaties klonk het laag simpel gezegd boemerig. Dit lijkt (los van de ruimte en plaatsing) samen te hangen met plaatsing. Met de filters op de achterkant is het geluid gelukkig in elke situatie af te passen. In de situaties waarin ze het beste klonken was de voorkeursinstelling een vlakke weergave en klonk het laag indrukwekkend gearticuleerd.
Vaak merk je dat een gepoorte 2-weg luidspreker een stuk minder duidelijk is in het onderste gebied dat hij nog weergeeft. Je merkt dat er wel geluid uitkomt maar dat het niet heel veel toevoegt om te horen wat er nu daadwerkelijk in dat gebied gebeurt. De KH 120 is wat dat betreft een positieve uitzondering. De definitie in het onderste stuk wat ze weergeven is imo erg indrukwekkend. Het enige dat de KH 120 wat mij betreft mist is output bij de laagste freqenties (<50hz). Ondanks dat wat er wel uitkomt erg goed is, zijn deze mini-monitors bij de laagste frequenties gewoonweg niet hoorbaar.
Het stereobeeld is heel nauwkeurig en doet me denken aan mijn voormalige K+H O300 monitors. Ze doen dit bv. beter dan zowel de Adam Tensor Epsilons die ik gehad heb als mijn Barefoot MM35's.
Ze klinken geweldig wanneer je wilt genieten van muziek en zijn daarbij neutraal (niet laid-back of opdringerig). Voor een relatief lage prijs bieden ze een heel gedetailleerd plaatje. Daardoor zijn ze ook ideaal gereedschap om te analyseren wat je hoort. Ik kan me voorstellen dat ze zo populair zijn bij mensen die zowel van muziek willen genieten als muziek willen maken van achter hun computer.
Samenvattend Als ex Klein + Hummel gebruiker kan ik wel zeggen dat mijn verwachtingen hooggespannen waren toen ik ze voor het eerst aanzette. Gelukkig viel het me niets tegen. Eigenlijk ben ik best wel onder de indruk van de informatie die je krijgt voor de prijs van deze monitors.
Het enige gemis is wat mij betreft de reproductie van het laag <50hz. Neumamm heeft een bijpassende (KH 805) subwoofer. Gezien mijn ervaringen met K+H heb ik er alle vertrouwen in dat een set KH 120's met KH 805 subwoofer een accuraat full-range nearfield systeem zal vormen.
Voordelen ++ Gedetailleerd ten opzichte van luidsprekers in hetzelfde prijssegment
++ Stereo imaging
+ Neutrale (niet gehypede) weergave
+ Betrouwbaar (geen verrassingen)
+ Veel informatie in het laag ondanks kleine (mid)woofer
+ Zeer compacte afmetingen
+ Filters op achterzijde voor aanpassing aan akoestiek
Nadelen -- Geen informatie <50hz (op te lossen met bijpassende KH 805 subwoofer)
- Lichte kleuring bij (en nadruk op) hoge frequenties
- Niet de makkelijkst plaatsbare monitor
- Laklaag (mogelijk) inferieur aan voorgaande K+H modellen
Overwegingen De belangrijkste overweging bij deze monitors lijkt me de keuze voor wel of geen aanschaf van de KH 805 subwoofer. Hierdoor zal het bereik in het laag van nadeel ineens een voordeel worden. De set wordt dan wel ineens een stuk duurder, waardoor andere monitors ineens in zicht komen.
In dit prijssegment zal het lastig zijn om een betere monitor te vinden van dezelfde afmetingen. Wanneer een hogere kwaliteit van weergave gewebst is, raad ik aan om serieus te kijken naar Adam S1X, PSI A14 en ME Geithain RL906. Dat zijn allemaal monitors in hetzelfde (mini-nearfield) segment, die weliswaar allemaal significant duurder zijn.
Het zal naar mijn mening moeilijk zijn om een nieuwe monitor te vinden met een betere prijs/kwaliteit. Maar om de kwaliteit te kunnen beoordelen, en omdat ze niet de makkelijkst te plaatsen monitors zijn, raad ik een ieder aan om ze te thuis te proberen.